Tabung Haji merupakan satu institusi kewangan Islam yang sangat sinonim dengan rakyat Malaysia, khususnya umat Islam yang berhajat menunaikan ibadah haji ke Tanah Suci Mekah. Hari ini, Tabung Haji bukan sahaja memainkan peranan utama dalam menguruskan simpanan dan perbelanjaan bakal jemaah haji, tetapi juga berkembang menjadi institusi pelaburan dan pengurusan kewangan Islam yang besar dan berjaya. Namun, di sebalik kejayaan hari ini, Tabung Haji bermula dengan satu idea yang sangat sederhana tetapi penuh wawasan.

Artikel ini akan membincangkan bagaimana tercetusnya idea penubuhan Tabung Haji, siapakah pencetusnya, bagaimana ia berkembang dari satu institusi kecil kepada pengendali jemaah haji yang efisien, dan bagaimana pengurusan moden Tabung Haji terus membantu umat Islam di Malaysia mencapai impian menunaikan haji dan umrah.

Asal-usul Idea Penubuhan Tabung Haji

Idea asal penubuhan Tabung Haji bermula pada tahun 1959 apabila Allahyarham Profesor Diraja Ungku Abdul Aziz mengemukakan satu kertas kerja bertajuk “Rancangan Membaiki Ekonomi Bakal-bakal Haji” kepada kerajaan. Beliau mencadangkan agar satu institusi ditubuhkan bagi memudahkan umat Islam menyimpan wang secara sah di sisi syarak untuk tujuan menunaikan ibadah haji.

Ketika itu, terdapat kebimbangan yang besar dalam kalangan masyarakat Melayu tentang menabung dalam bank kerana dianggap tidak selari dengan prinsip Islam, khususnya dari segi riba. Akibatnya, ramai bakal jemaah haji menyimpan wang di rumah atau dalam bentuk fizikal, dan ada antaranya menjadi mangsa kecurian atau kerugian.

Cadangan Ungku Aziz ini telah menarik perhatian Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj, Perdana Menteri pertama Malaysia, yang kemudiannya memberi sokongan penuh untuk menjayakan idea ini. Pada tahun 1962, sebuah badan berkanun ditubuhkan dengan nama Perbadanan Wang Simpanan Bakal-bakal Haji (PWSBH) melalui Ordinan No. 34 Tahun 1962. Inilah titik permulaan kepada kewujudan Tabung Haji.

Perkembangan Awal: Gabungan dengan Pejabat Urusan Haji

Menjelang tahun 1969, kerajaan mengambil satu langkah besar dengan menggabungkan PWSBH dengan Pejabat Urusan Hal Ehwal Haji yang ketika itu menguruskan logistik dan perjalanan jemaah haji Malaysia ke Mekah. Gabungan ini mewujudkan satu institusi baru bernama Lembaga Urusan dan Tabung Haji (LUTH).

Gabungan ini telah memudahkan pengurusan haji kerana ia kini dilakukan secara berpusat — dari pendaftaran, latihan, penyimpanan wang, urusan visa, pengangkutan, hingga ke penginapan dan kebajikan jemaah di Mekah dan Madinah. Rakyat Malaysia tidak lagi perlu bergantung kepada ejen atau pihak ketiga yang tidak terjamin kualiti perkhidmatannya.

Menurut rekod, pada tahun 1963 (tahun pertama operasi penuh), PWSBH telah menerima simpanan sebanyak RM46,610 daripada 1,281 orang penyimpan. Hari ini, jumlah itu telah berkembang menjadi jutaan pendeposit dengan nilai simpanan melebihi RM80 bilion (rujukan: Laporan Tahunan Tabung Haji 2022).

Transformasi sebagai Institusi Pelaburan Islam

Seiring dengan perkembangan ekonomi negara dan peningkatan simpanan umat Islam dalam Tabung Haji, pihak pengurusan mula memikirkan bagaimana wang simpanan ini boleh diuruskan secara syariah untuk memberikan keuntungan kepada penyimpan. Maka, Tabung Haji mula melaburkan dana-dana simpanan ke dalam sektor-sektor yang patuh syariah seperti hartanah, perladangan, perbankan Islam, dan perhotelan.

Pelaburan Tabung Haji dibuat secara berhati-hati, berpandukan Majlis Penasihat Syariah yang ditubuhkan khas bagi memastikan kesemua urus niaga mematuhi hukum Islam. Hari ini, Tabung Haji memiliki pegangan dalam syarikat-syarikat besar seperti Bank Islam, TH Plantations, TH Hotel & Residence dan banyak lagi.

Melalui keuntungan pelaburan inilah Tabung Haji dapat memberi bonus tahunan kepada para penyimpan di samping menanggung sebahagian besar kos operasi haji. Dengan cara ini, jemaah haji di Malaysia hanya membayar sebahagian kecil sahaja daripada kos sebenar menunaikan haji.

Pengurusan Haji Bertaraf Dunia

Tabung Haji diiktiraf sebagai antara organisasi pengurusan haji paling sistematik dan berjaya di dunia. Kerajaan Arab Saudi sendiri sering menjadikan Malaysia sebagai contoh kepada negara-negara Islam lain dalam hal pengurusan jemaah haji.

Segala urusan jemaah haji — daripada kursus asas dan intensif, kesihatan, pengangkutan, penginapan, makanan, hingga ke perkhidmatan kaunseling dan kecemasan — disediakan secara menyeluruh oleh Tabung Haji. Malah, dalam musim haji, terdapat hospital khas, kaunter khas dan petugas perubatan Malaysia yang disediakan di Tanah Suci untuk menjaga kebajikan jemaah.

Setiap tahun, lebih daripada 30,000 jemaah haji Malaysia mendapat manfaat daripada sistem pengurusan ini. Sehingga kini, Tabung Haji telah membantu lebih daripada 1.5 juta umat Islam Malaysia menunaikan haji dengan selamat dan teratur (rujukan: TH Annual Review 2023).

Cabaran dan Pembaharuan Terkini

Seperti mana-mana institusi besar, Tabung Haji juga tidak terlepas daripada cabaran. Antaranya ialah cabaran ekonomi global, ketidaktentuan pasaran pelaburan, isu tadbir urus, serta perubahan polisi kuota haji oleh kerajaan Arab Saudi.

Namun begitu, Tabung Haji telah menunjukkan komitmen yang tinggi untuk memperbaiki sistem dalaman mereka. Penstrukturan semula, pelaksanaan sistem pemantauan pelaburan yang lebih ketat, serta peningkatan dalam penggunaan teknologi digital telah membantu meningkatkan kecekapan dan ketelusan.

Contohnya, penggunaan aplikasi THiJARI membolehkan pendeposit menyemak akaun, membuat urusan simpanan dan permohonan haji secara dalam talian — selari dengan perkembangan teknologi masa kini.

Inspirasi kepada Dunia Islam

Model Tabung Haji Malaysia kini telah dijadikan rujukan oleh banyak negara Islam lain seperti Indonesia, Brunei, Maldives, dan Bangladesh. Mereka menghantar delegasi untuk mempelajari bagaimana Tabung Haji menyelaraskan pengurusan kewangan dan logistik ibadah haji secara holistik, patuh syariah dan efisien.

Tabung Haji bukan sahaja berjaya sebagai agensi pengurusan haji, tetapi juga sebagai pelopor kepada sistem kewangan Islam yang progresif. Ia membuktikan bahawa ekonomi Islam boleh membina sistem yang mampan, adil dan memberi manfaat kepada umat.

Kesimpulan: Dari Visi ke Realiti — Legasi Tabung Haji

Tabung Haji adalah bukti kejayaan umat Islam Malaysia dalam membina institusi yang bukan sahaja berfungsi untuk memudahkan ibadah, tetapi juga memberi impak besar kepada ekonomi dan pembangunan sosial. Dari sebuah kertas cadangan oleh Ungku Aziz, kini Tabung Haji berdiri megah sebagai simbol kecekapan, amanah dan kesungguhan dalam mengangkat martabat Islam.

Sebagai umat Islam yang ingin menggapai cita-cita menunaikan haji dan umrah, Tabung Haji adalah wadah yang paling sesuai untuk memulakan langkah. Dengan pengurusan yang tersusun dan pengalaman yang luas, ia adalah tempat terbaik untuk menyimpan dan merancang ibadah ke Tanah Suci.

Jika anda sedang mencari peluang untuk menunaikan umrah dengan bimbingan profesional, selesa dan berbaloi, kami di KUJDT sedia membantu anda.

Layari laman web rasmi KUJDT hari ini untuk mendapatkan pakej umrah yang paling berbaloi, lengkap dengan penginapan selesa, mutawwif berpengalaman, jadual fleksibel dan harga yang mesra bajet. Rebutlah peluang keemasan ini untuk menjadi tetamu Allah — dengan tenang, yakin dan penuh persiapan.

Semoga artikel ini memberi inspirasi dan kesedaran tentang pentingnya institusi seperti Tabung Haji dalam membina kekuatan umat. Mari kita sama-sama manfaatkan kemudahan yang ada dan terus menyokong usaha murni ini demi agama, bangsa dan negara.